Na naszym oddziale wiodącym sposobem leczenia jest psychoterapia grupowa oparta o proces grupowy – relacje pomiędzy członkami grupy, ich interakcje, z elementami terapii psychodynamicznej, uznanej przez świat naukowy szkoły psychoterapii. Poniżej pokrótce przedstawimy, czym się ona charakteryzuje.
Siedem cech, które rzetelnie odróżniają terapię psychodynamiczną od innych:
- Zorientowanie na afekt i wyrażanie emocji.
Psychoterapia psychodynamiczna zachęca do eksploracji i omawiania pełnego spektrum emocji pacjenta. Terapeuta pomaga pacjentowi opisać i ubrać słowa w uczucia, włączając te, których pacjent nie jest w stanie początkowo rozpoznać, bądź przyswoić (w odróżnieniu od terapii poznawczej, gdzie kładzie się nacisk na myśli i przekonania). Uznaje się również, że wgląd intelektualny nie jest tym samym, co wgląd emocjonalny, rezonujący na głębokim poziomie i prowadzący do zmiany.
2. Eksploracja prób uniknięcia niepokojących myśli i uczuć.
Ludzie, umyślnie i nieumyślnie, robią dużo rzeczy, aby uniknąć tych aspektów doświadczenia, które są problematyczne. To unikanie (opór i obrony) może przybrać proste formy, takie jak opuszczenie sesji, spóźnianie się, bycie wymijającym. Mogą to być też formy subtelne, trudne do rozpoznania w zwyczajnym dyskursie społecznym, na przykład subtelne zmiany tematu, gdy pojawiają się określone idee, skupianie się na ubocznych aspektach doświadczenia, zamiast na tym co psychologicznie znaczące, odnoszenie się do faktów i zdarzeń z pominięciem uczuć, skupianie się na okolicznościach zewnętrznych, zamiast swojej roli w kształtowaniu wydarzeń i tak dalej. Terapeuci psychodynamiczni aktywnie skupiają się na tych unikach, eksplorują je i nadają znaczenie dla codziennego funkcjonowania.
3. Identyfikacja powtarzających się tematów i wzorców.
Psychoterapeuci psychodynamiczni pracują nad identyfikacją tematów i wzorców powtarzających się w myślach i uczuciach pacjentów, ich obrazie siebie, związkach i doświadczeniach życiowych. W niektórych przypadkach pacjent może być dotkliwie świadom powtarzających się wzorców, które są bolesne i jałowe, ale nie potrafi od nich uciec, w innych przypadkach pacjent może być nieświadomy wzorców, dopóki terapeuta nie pomoże mu ich rozpoznać.
4. Omawianie doświadczeń z przeszłości.
Zrozumienie przeszłych doświadczeń jest związane z identyfikacją powracających temat w i wzorców. Szczególnie wczesne doświadczenia ważnych osób, do których było się przywiązanym wpływa na nasze teraźniejsze relacje i to jak ich doświadczamy.
Terapeuci psychodynamiczni badają wczesne doświadczenia, związek pomiędzy przeszłością a teraźniejszością, a także sposoby, w jakie przeszłość „nadal żyje w teraźniejszości”. Nie chodzi o skupienie się na przeszłości dla niej samej, ale raczej o to, w jaki sposób przeszłość może wyjaśniać obecne trudności psychologiczne. Celem jest uwolnienie się z ograniczeń przeszłego doświadczenia, aby mogli pełniej żyć w teraźniejszości.
5. Koncentracja na związkach interpersonalnych.
Terapia psychodynamiczna kładzie duży nacisk na związki i doświadczenia interpersonalne pacjentów (w terminach teoretycznych relacje z obiektem i przywiązanie). Zarówno adaptacyjne, jak i nieadaptacyjne aspekty osobowości i obrazu siebie tworzą się w kontekście związków i przywiązania, a trudności psychologiczne często pojawiają się, kiedy problematyczne wzorce interpersonalne zakłócają zdolność jednostki do zaspokojenia potrzeb emocjonalnych.
6. Koncentracja na relacji terapeutycznej.
Relacja między terapeutą a pacjentem jest sama w sobie ważnym związkiem interpersonalnym, który może stać się głęboko znaczący i naładowany emocjonalnie. Jeżeli w związkach i sposobach interakcji z innymi występują powtarzające się motywy, zazwyczaj pojawiają się też one w jakiejś formie w relacji terapeutycznej, np. osoba, która ma tendencje do nieufności wobec innych może być podejrzliwa wobec terapeuty czy innego pacjenta z grupy; osoba, która obawia się braku akceptacji, odrzucenia lub porzucenia może obawiać się odrzucenia przez terapeutę, świadomie bądź nie; osoba borykająca się z gniewem i wrogością może zmagać się z gniewem skierowanym w stronę terapeuty; i tak dalej. Powracanie wzorów interpersonalnych w relacji terapeutycznej dostarcza wyjątkowej możliwości, aby zbadać i zmienić je w żywej aktualnej relacji. Celem jest większa elastyczność w związkach interpersonalnych oraz zwiększona zdolność zaspokojenia potrzeb.
7. Eksploracja świata fantazji.
Inaczej niż w innych terapiach, gdzie terapeuta może aktywnie strukturować sesje, lub poruszać się w określonym porządku, w terapii psychodynamicznej pacjenci są zachęcani do swobodnego mówienia o czymkolwiek myślą. Kiedy pacjenci to czynią (a większość pacjentów potrzebuje sporej pomocy terapeuty, zanim mogą naprawdę swobodnie mówić), ich myśli w naturalny sposób wędrują po wielu obszarach życia psychicznego, obejmując pragnienia i lęki, fantazje, sny i marzenia na jawie (z których wiele pacjent wcześniej próbował nazwać). Cały ten materiał stanowi bogate źródło informacji na temat tego, jak postrzega siebie i innych, interpretuje i nadaje sens doświadczeniom, unika aspektów doświadczenia lub zakłóca swoją potencjalną zdolność do odnajdowania radości i znaczenia w życiu.
Jonathan Shedler: Skutecznośc psychoterapii psychodynamiczne W: Przegląd Psychodynamiczny nr 2, 2011.